2019 yılı Üçüncü Çeyrekte Türkiye Ekonomisi önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,9 oranında büyüdü. Gayrisafi Yurt İçi Hasıla uzun aradan sonra üçüncü çeyrekte yakaladığı bu büyümeyi sürdürebilecek mi? Mahfi Eğilmez yorumladı.
2019 yılı Üçüncü Çeyrekte Türkiye Ekonomisi büyüdü
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2019 yılı Üçüncü Çeyrekte (Temmuz – Eylül arası) zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,9 arttı.
Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2019 yılının üçüncü çeyreğinde üretim yöntemiyle cari fiyatlarla yüzde 11,5 artarak 1 trilyon 145 milyar 99 milyon Türk Lirası oldu.
GSYH’yı oluşturan faaliyetler bazında incelendiğinde, 2019 yılı üçüncü çeyrekte, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak;
- tarım sektörü yüzde 3,8 arttı,
- sanayi sektörü yüzde 1,6 arttı,
- inşaat sektörü yüzde 7,8 azaldı.
- hizmetler sektörü yüzde 0,6 arttı.
“Büyümenin Arkası gelecek mi?”
2 Aralık 2019 Pazartesi günü Mahfi EĞİLMEZ, kendi sayfasında konu ile ilgili Büyümenin Arkası başlığıyla yorum yaptı. Mahfi bey yazısında,
GSYH büyümesi 2017 yılında inişli çıkışlı ancak pozitif tarafta bir yön izledikten sonra, 2018 yılında düşüşe geçti ve dördüncü çeyrekte küçülmeye döndü. 2018 yılının son çeyreği, 2019 yılının ilk iki çeyreği de dahil olmak üzere büyüme, üç çeyrek üstüste eksi çıktı. Takiben 2019 yılı Üçüncü Çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,9 olmak üzere yeniden artıya geçti.
Büyümeyi yukarı çeken ve aşağıya iten kesimleri içeren ayrıntılara bakalım;
“Tablodan ne sonuç çıkarabiliriz?”
Üretim yönünden bakacak olursak: (henüz toparlanma demek için erken)
- Sanayi üretiminde, perakende satış hacminde, kapasite kullanım oranında ve beklenti anketlerinde görmeye başladığımız toparlanma işaretleri büyümeye de yansımaya başlamış görünüyor.
- Tarım kesimi bu yıla pozitif katkı yapmaya devam ediyor.
- Sanayi kesimi ilk iki çeyrekteki ciddi gerilemeden sonra sanayi üretim endeksindeki gelişmeye paralel olarak üçüncü çeyrekte artıya geçmiş ve pozitif katkı vermiş bulunuyor.
- İnşaat kesimi 2019 yılının kayıp kesimi olmaya devam ediyor.
- Finans kesimi yılın ilk üç çeyreğinde büyümeye pozitif katkı veriyor, bu eğilimin son çeyrekte de devam edeceğini söylemek mümkün.
Harcamalar açısından bakacak olursak;
- Hanehalkı tüketim harcamaları yılın ilk iki çeyreğinde küçülme sergiledikten sonra üçüncü çeyrekte yüzde 1,5 oranında pozitif bir katkı yapmış. GSYH’nin en büyük parçasını oluşturan tüketim harcamalarının yüzde 1,5 artması, büyümeyi artıya çeken en önemli unsur olmuş.
- Kamu kesimi harcamalarındaki artışlar da büyümeyi olumlu etkiliyor. Fakat bu artışlar bütçeyi olumsuz etkiliyor.
- Gayrısafi sabit sermaye oluşumu ülkede o dönemde yapılan yatırımları gösterir. Bu oranın eksi olması, geçen yılın aynı dönemine göre küçülme olduğunun göstergesidir. 2019 yılının ilk üç çeyreğinde yatırımlarda ortaya çıkan ciddi gerileme bize sanayideki büyümenin yeni yatırımlardan değil, kapasite kullanımındaki artıştan geldiğini gösteriyor.
Bunu aşağıdaki grafikten rahatlıkla izleyebiliriz;
Son çeyrekte kapasite kullanımında ortaya çıkan artış eğilimi grafikten görülebiliyor.
4. İhracat, TL’nin yaşadığı değer kayıplarına paralel olarak artış sergilerken, ithalat aynı nedenle ilk iki çeyrekte düşüş yaşamış, buna karşılık son çeyrekte o da artmaya başlamış görünüyor. İthalattaki artışın üretime ve dolayısıyla büyümeye olumlu katkı yaptığını söyleyebiliriz. Ancak buna karşılık bu gidişin cari dengede yeniden açık yaratacağına dikkat edilmeli.
“Şu şekilde özetleyebiliriz”
Büyüme patikasına dönüş iyi bir gelişmedir. Bununla birlikte bu dönüşün faiz indirimleri, kredi destekleri gibi tüketimi teşvik edici düzenlemelerle desteklenerek ortaya çıkmış olması sürdürülebilirliği konusunda kuşku yaratmaktadır. Yatırımların eksi olması önemlidir. Her türlü teşvike karşın yatırım yapmaya istek bulunmadığı anlamına gelir. Kamu kesimi harcamalarındaki ciddi artışlar gibi bazı hamleler büyümeyi teşvik etse de bütçe dengesini tehdit etmekte ve sonuçta tek seferlik gelirler yaratılarak sorun geçici olarak çözülmeye çalışılmaktadır.
Kaynak; http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30893
Düzenleyen; İnş. Müh. Mithat GÜNEY, PMP
#mithatgüney / @mithatgny
Bu haber, insaport.com internet sayfasında da tarafımdan paylaşılmıştır.
Bu haber, turkinsa.org.tr internet sayfasında da tarafımdan paylaşılmıştır.
